U novom izvještaju objavljenom od strane Lanzarote komiteta[1] Vijeća Evrope, analizirane su strategije koje koristi 26 evropskih zemalja za zaštitu djece od seksualnog zlostavljanja od osoba iz njihovog „kruga povjerenja“ (šira porodica i osobe bliske djetetu, koji imaju uticaj na dijete).
Prema izvještaju, države potpisnice Konvencije Vijeća Evrope o zaštiti djece od seksualnog iskorištavanja i seksualnog zlostavljanja (Lanzarote konvencija) preduzimaju djelotvorne korake u ovoj oblasti. Omogućavanje djeci da aktivno učestvuju u izradi i usvajanju politika je vrlo obećavajuća praksa. Skoro sve strane nacionalne vlasti sarađuju sa organizacijama civilnog društva i privatnim sektorom u podizanju svijesti, obrazovanju i obuci ljudi koji rade sa djecom kako bi spriječili seksualno zlostavljanje djece.
Podizanje svijesti o značaju informisanja
Izveštaj naglašava važnu ulogu medija u informisanju o seksualnom zlostavljanju djece uz posebnu pažnju na puno poštovanje privatnosti i prava djeteta. Na primjer, u Hrvatskoj i Rumuniji je zabranjeno otkrivanje identiteta ili bilo koje druge informacije o privatnom životu djeteta.
Lanzarote komitet priznaje značaj kampanja za podizanje svijesti o seksualnom zlostavljanju djece koju realizuju mnoge države članice. Međutim, ponavlja da je neophodno također predvidjeti ciljane akcije kako bi se efikasno informisala najšira javnost o riziku od seksualnog zlostavljanja djece posebno od strane osoba iz „kruga povjerenja“ i načinu zaštite djece od takve vrste krivičnog djela.
Izvještaj naglašava različite oblike informisanja djece o seksualnom zlostavljanju u školi. Generalno, djeca se informišu u kontekstu školskih predmeta kao što su biologija ili sl.
Prevencija seksualnog zlostavljanja
Izvještavanje o sumnji na seksualno zlostavljanje djece je važan dio prevencije i borbe protiv nje. U nekim zemljama, poput Bosne i Hercegovine, Hrvatske, Islanda, Italije, Luksemburga i Malte, neprijavljivanje slučajeva seksualnog zlostavljanja djece može dovesti do krivične odgovornosti. Komitet naglašava da pravila poverljivosti koja se nameću profesionalcima koji rade u kontaktu sa djecom ne bi trebalo da predstavljaju prepreku za izvještavanje službi nadležnim za dječiju zaštitu, kada ovi profesionalci imaju razumne razloge za vjerovanje da je dijete žrtva seksualnog zlostavljanja.
Da bi se osobe koje su osuđene za seksualno zlostavljanje držale daleko od djece, Komitet Lanzarotea poziva strane koje ograničavaju obavezno nadgledanje samo na određene profesije, da se pooštre kriteriji procjene prilikom zapošljavanja svih profesionalaca/aktivista koje mogu biti u redovnom kontaktu sa djecom. Svim izvršiocima treba uskratiti vršenje profesionalne ili volonterske aktivnosti tokom koje je počinjeno krivično djelo. Ovakav pristup i preporučene promjene je potrebno izvršiti, ali i pružiti potrebnu pravnu pomoć u ovom pogledu u Bosni i Hercegovini, Bugarskoj, Litvaniji, Republici Moldaviji, Crnoj Gori i San Marinu.
Stranke Konvencije Lanzarote trebale bi pomoći osobama koje se plaše da mogu izvršiti seksualna djela protiv djece. Lanzarote komitet je izrazio zabrinutost zbog odsustva posebnih mjera ili usluga za ove ljude u većini zemalja. Lanzarote komitet poziva Albanija, Bosnu i Hercegovinu, Bugarsku, Grčku, Island, Italiju, Litvaniju, Luksemburg, Maltu, Republiku Moldaviju, Crnu Goru, Portugaliju, Rumuniju, San Marino, Srbiju, Makedoniju i Ukrajinu da uspostave efikasne programe intervencije za sve osobe koje se plaše da mogu povrijediti, uz posebnu pažnju posvećenu djeci.
Alternativne mjere za zatvaranje seksualnih prestupnika uključuju terapeutski ili psihološki tretman i usluge u zajednici. Samo Belgija, Španija i Litvanija imaju posebne programe za takve osobe. Komitet Lanzarote poziva sve druge strane da prošire obim programa i mjera za tretman. Što se tiče liječenja u zatvorima, od 26 zemalja, to nudi samo 12 (Austrija, Belgija, Bosna i Hercegovina, Hrvatska, Danska, Finska, Italija, Litvanija, Portugalija, Rumunija, Španija i Turska). Lanzarote komitet apeluje na sve ostale da uvedu takve programe u zatvor. Pored toga, potrebne su posebne mjere nakon puštanja iz zatvora u reintegraciju lica u društvo i sprječavanje pojave novih žrtava.
[1] Komitet stranaka Konvencije o zaštiti djece od seksualnog iskorištavanja i seksualnog zlostavljanja
