Manje od 1 posto registrovanih organizacija civilnog društva (OCD) na Zapadnom Balkanu bavi se borbom protiv organizovanog kriminala ili korupcije, pokazuje novi izvještaj Globalne inicijative protiv transnacionalnog organizovanog kriminala (GI-TOC).
Novi izvještaj Opservatorija ilegalnih ekonomija u jugoistočnoj Evropi (SEE-Obs) Globalne inicijative „Jači zajedno: jačanje otpornosti civilnog društva na Zapadnom Balkanu”, objavljen 15. marta, pokazuje da se svega nešto više od 200 organizacija civilnog društva od 100.000 registrovanih na Zapadnom Balkanu fokusira na jednu od najozbiljnijih i najrasprostranjenijih prijetnji za region – organizovani kriminal.
Istovremeno, u izvještaju su prikazana mjesta gdje su organizacije civilnog društva aktivne u smanjenju organizovanog kriminala i korupcije baveći se smanjenjem štete od upotrebe droga, mladima, bivšim osuđenicima, slobodom medija, ekološkim problemima i ranjivim grupama u svojim lokalnim sredinama.
Izvještaj, zasnovan na više od stotinu intervjua sa aktivistima civilnog društva, podvlači važnu ulogu koju civilno društvo igra u borbi sa organizovanim kriminalom, te koji su glavni izazovi sa kojima se suočavaju organizacije civilnog društva i u konačnici mapiraju dobre prakse.
„Sužava se prostor za djelovanje civilnog društva na Zapadnom Balkanu”, istakla je autorica izvještaja Kristina Amerhauser iz Globalne inicijative. „Ovo je zabrinjavajuće jer civilno društvo ima ključnu ulogu u jačanju otpornosti na organizovani kriminal i korupciju”.
Na osnovu istraživanja, očigledno je da organizacije civilnog društva koje se bave mladima i socijalna preduzeća koja pružaju usluge i koja su povezana sa lokalnim medijima pružaju najbolje rezultate u prevenciji kriminala u svojim lokalnim sredinama.
Nakon višemjesečnog istraživanja autori su došli do zaključka da organizovani kriminal i korupciju treba demistifikovati i rasvijetliti njihove posljedice na život ljudi u lokalnim sredinama. Potrebna je takođe i bolja regionalna saradnja između organizacija civilnog društva koje se bave suzbijanjem organizovanog kriminala i korupcije na Zapadnom Balkanu. Osim toga, organizacije civilnog društva treba da pronađu način da održe otvorene kanale komunikacije sa različitim nivoima vlasti – da budu nevladine, a ne antivladine organizacije. Takođe je od velike važnosti da i međunarodni donatori budu osetljiviji na izazove sa kojima se suočavaju organizacije civilnog društva, a koje rade u ovoj oblasti, posebno na manje organizacije sa ograničenim kapacitetima, u manjim lokalnim zajednicama.
Organizacije civilnog društva u efikasnijoj borbi protiv organizovanog kriminala bi trebale jasnije da formulišu i komuniciraju poruke kako bi oblikovale razgovor o organizovanom kriminalu i preduzele male, ali održive korake za izgradnju otpornosti u lokalnim sredinama. Osim toga, potrebno je i da organizacije civilnog društva preuzmu ulogu pokretanja prekršajnih ili krivičnih postupaka pred pravosudnim organima nakon što istraživački novinari objave priču o korupciji i organizovanom kriminalu.
„Nadamo se da ovaj izvještaj može da doprinese boljem razumijevanju štetnog uticaja organizovanog kriminala i istakne rad hrabrih i posvećenih ljudi u njihovim sredinama“, izjavio je koautor izveštaja Walter Kemp. „Iako se organizacije civilnog društva suočavaju sa velikim izazovima na Zapadnom Balkanu, solidarnost im može pomoći da zajedno postanu jači.”
Izvještaj će biti predstavljen 19. marta 2021. godine od 11 časova na online webinaru (u trajnju od 90 minuta) gdje će se razgovarati o glavnim rezultatima istraživanja iz ugla Globalne inicijative, ali i aktivista civilnog društva o njihovoj ulozi u suzbijanju organizovanog kriminala na Zapadnom Balkanu. Moderator ovog događaja je Dunja Mijatović, Komesar Vijeća Evrope za ljudska prava. Važno je naglasiti da je obezbijeđen i simultani prevod na albanski, makedonski i bosansko-crnogorski-srpski jezik.
