U vrijeme kriza osobe s invaliditetom trebaju biti jedna od prioritetnih grupa

Piše: Vildana Majušević

Prema istraživanju Svjetske zdravstvene organizacija (SZO), oko 15% svjetske populacije živi s nekim oblikom invaliditeta. Država Bosna i Hercegovina nema jedinstveni registar osoba sa invaliditetom (OSI), pa tako nemamo ni precizne podatke o broju osoba s invaliditetom. Poznato je da prema rezultatima popisa 2013. godine neku vrstu poteškoće ima 8,3% populacije u Bosni i Hercegovini, što znači da najmanje 300.000 ljudi u BiH ima neki stepen invaliditeta. Iako procjene govore da u BiH ima oko 500.000 osoba sa nekom vrstom invaliditeta.

Pandemija COVID-19 posebno je pogubna za osobe s invaliditetom, a nedavna istraživanja pokazuju da je tri puta veća vjerovatnost da će osobe s invaliditetom umrijeti od virusa u odnosu na opću populaciju.

Prilikom planiranja procesa vakcinacije u Bosni i Hercegovini osobe sa invaliditetom su zaboravljene ili su jednostavno ostavljeni po strani zbog sličnog tretmana u društvu i prije početka pandemije, uključujući nemogućnost za obrazovanje, zapošljavanje, finansijsku podršku i zdravstvenu zaštitu.

Pandemijska ograničenja i nepristupačni podaci o zdravstvenoj zaštiti učinili su snalaženje u zdravstvu za mnoge osobe s invaliditetom još složenijim, posebno onima koji su manje sposobni za upravljanje digitalnim rješenjima. Što znači da ne mogu svi pravovremeno pristupiti potrebnoj zdravstvenoj zaštiti.

Ovi problemi su prepoznati na svjetskom nivou, te je The International Disability Alliance (IDA) u ime osoba sa invaliditetom i njihovih organizacija, kao i mreža podrške širom svijeta, pozvala sve vlade, agencije Ujedinjenih naroda i privatni sektor da odmah poduzmu sve mjere kako bi osigurale da osobe sa invaliditetom i mreže podrške imaju prioritetni pristup vakcinaciji i da vakcine COVID-19 budu dostupne i besplatnim za osobe s invaliditetom. Originalni dokument možete pročitati ovdje.

Mnoge države svijeta su se odazvale na ovaj poziv, ali neke države su osobe sa invaliditetom stavili u prioritet za vakcinisanje i prije ovog poziva, kao što je na primjer Kanada. Global Analitika je pravovremeno pozvala vlasti na svim nivoima u Bosni i Hercegovini da pod hitno sve osobe sa invaliditetom i one koji brinu o njima stave na listu prioriteta za vakcinisanje (odmah iza zdravstvenih radnika). Osim toga, Global Analitika je pozvala i zdravstvene institucije da prilagode svoje protokole u bolnici i zajednici tako da se osobe s invaliditetom mogu vakcinisati, ali i testirati na COVID-19, te sačuvati svoje zdravlje.

Vakcinacija u Bosni i Hercegovini i osobe s invaliditetom

Kako je i pandemija korona virusa još jednom ukazala na stanje poštivanja ljudskih prava osoba s invaliditetom, te naglasila tužnu stvarnost da se kao država ne ponašamo odgovorno i savjesno prema osobama s invaliditetom. S obzirom da društvo počiva na aktivizmu kako pojedinca, tako i grupe, Global Analitika odlučila je da preuzme stvar u svoje ruke i pokrene inicijativu za prioritetno vakcinisanje osoba s invaliditetom u Bosni i Hercegovini. Inicijativa je pokrenuta putem javno dostupno ankete, te je i kroz medije, kao i društvene mreže imala za cilj da dosegne najprije do što većeg broja osoba s invaliditetom, organizacija koje ih okupljaju i građana koji razumiju važnost podrške osobama s invaliditetom. U vrlo kratkom periodu, preko 250 osoba sa i bez invaliditeta, kao i organizacija iz cijele Bosne i Hercegovine su prepoznale ovu inicijativu i pružile podršku u prioritizaciji vakcinacije osoba s invaliditetom.

Za potrebe provođenja i potpisivanja online peticije “Prioritetno vakcinisanje osoba s invaliditetom” kontaktirali smo 128 (stotinu dvadeset osam) organizacija i udruženja koja okupljaju mlade i udruženja koja uključuju osobe s invaliditetom na teritoriji Bosne i Hercegovine.

Kada su u pitanju mediji i portali, Glas Drine, Klix.ba, Tuzlanski.ba, Bhportal.ba, Startbih.ba, Savez udruženja paraplegičara i oboljelih od dječije paralize USK, prenijeli su vijest o peticiji. Osoblje Global Analitike je takođe gostovalo na Televizija Sarajevo (TVSA), Radio Federacije Bosne i Hercegovine i Radioteleviziji Bosne i Hercegovine (BHRT), u cilju informisanja javnosti o samoj ideji i sprovođenju online peticije. Rezultate potpisane peticije proslijedili smo na 43 (četrdeset tri) adrese, odnosno nadležnim institucijama u Bosni i Hercegovini.

U svom zvaničnom odgovoru na inicijativu, Ministarstvo za ljudska prava i izbjeglice BiH izrazilo je punu podršku, navodeći: “Glavni izazov s kojim se ova populacija sada susreće je vakcinacija koja treba biti provođena po principima prioritetnosti i hitnosti. S tim u vezi tražimo da nadležne institucije i kriznin štabovi usvoje mjere kojim se ova populacija svrstava u prioritete te da im se omogući jednostavan proces pristupa vakcinaciji, bez posebnih najava i registracije, te na arhitektonski pristupačnim lokacijama i uz ostale moguće olakšice.”

Navedeno Ministarstvo naglašava je ovakvo postupanje u skladu sa međunarodnim ugovorima o zaštiti ljudskih prava koje je ratfikovala Bosna i Hercegovina, te predstavlja obavezu postupanja s posebnom pažnjom za one koji su najugroženiji u društvu. “Nadamo se vašem hitnom donošenju mjera i hitnom postupanju kojim će se lica sa invaliditetom hitno vakcinisati, a čime će se takođe pružiti i dodatna zaštita njihovim porodicama, ličnim asistentima, kao i ustanovama za ona lica koja su smještena u istim.”

Ministarstvo za ljudska prava i izbjeglice BiH je osim izražavanja podrške našoj inicijativi, uputilo inicijativo svim relevantnim akterima, te su nam periodično dostavljali i odgovore drugih institucija.

Prepoznatljivost osoba s invaliditetom kao prioritet pri vakcinaciji i jedan od svijetlih primjera adekvatnog odnosa prema osobama s invaliditetom, pokazala je Vlada Brčko Distrikta. U odgovoru Vlade Brčko distrikta navodi se sljedeće: “U vezi sa Vašim aktom broj: 01-37-11394-2/21-TB od 14.05.2021. godine, kojim tražite donošenje mjera i hitno postupanje kojim će se lica sa invaliditetom hitno vakcinisati, a čime se također pružiti i dodatna zaštita njihovim porodicama, ličnim asistentima, kao i ustanovama za ona lica koja su smještena u istim, obavještavamo Vas da je Operativni plan vakcinacije predvidio proširenje istog, te je Odjeljenje za zdravstvo i ostale usluge Vlade Brčko distrikta Bosne i Hercegovine počelo realizaciju plana da u prioritete pri vakcinaciji uvrsti osobe s invaliditetom.”

Vlada Brčko distrikta naglašava da je odredila vakcinaciju građana Brčko Distrikta biti vršeno u prostorijama Omladinskog centra Brčko distrikta, s obzirom da je pristup zgradi Omladinskog centra prilagođen osobama s invaliditetom, budući da posjeduje prilazmu rampu, a unutrašnjost je bez pragova i prepreka, čime je i kriterij pristupa zadovoljen. Odjeljenje za zdravstvo i druge usluge Vlade Brčko distrikta Bosne i Hercegovine u skladu sa dostupnim vakcinama, omogućit će u najkraćem mogućem roku, vakcinaciju licima s invaliditetom, članovima njihovih porodica, ličnim asistentima, kao i ustanovama za lica koja su smještena u istim, na način na koji to bude najprikladnije za korisnike.

Tagsljudska prava Osobe s invaliditetom

An Error Occurred

Services for this domain name have been disabled.

{e&&window.ttq.instance(this.identifier).track(e.event)}))}isLoaded(){return!!window.ttq}}const ADS_PARAM$1="?caf",MESSAGE_PREFIX="FSXDC,.aCS:",ALLOWED_ORIGINS=["https://www.google.com","https://www.adsensecustomsearchads.com","https://syndicatedsearch.goog","https://googleadservices.com"];class Pixels{static build(e){const t=unpackPHPArrayObject(e,"pixel_tracking_data");if(t)return t.useAltTikTokEventsForAdsPlatformUser=e.is_ads,new Pixels(t)}constructor(e){this.onPixelEvent=e=>{const{detail:{type:t}}=e;switch(t){case"visit":case"ctr":case"click":this.providers.forEach((e=>e.handlePixelEvent(t)))}},this.providers=[new Facebook(e.facebook),new Tiktok(e.tiktok,e.useAltTikTokEventsForAdsPlatformUser),new Taboola(e.taboola),new Revcontent(e.revcontent),new Outbrain(e.outbrain)]}listenForEvents(){document.addEventListener("pixel",(e=>{this.onPixelEvent(e)}));window.onmessage=e=>{const{origin:t,data:n}=e;ALLOWED_ORIGINS.includes(t)&&(null==n?void 0:n.startsWith(MESSAGE_PREFIX))&&window.location.search.startsWith(ADS_PARAM$1)&&document.dispatchEvent(new CustomEvent("pixel",{detail:{type:"click"}}))}}dispatchEvent(e){document.dispatchEvent(new CustomEvent("pixel",{detail:e}))}}var State;!function(e){e[e.Pending=0]="Pending",e[e.Loaded=1]="Loaded",e[e.Failure=2]="Failure",e[e.TimedOut=3]="TimedOut",e[e.Errored=4]="Errored"}(State||(State={}));const CAF_SCRIPT_SRC=`https://www.google.com/adsense/domains/caf.js?${GOOGLE_MV3_URL_PARAMS}`,TIMEOUT_SCRIPTS=Number(GOOGLE_CAF_TIMEOUT_SCRIPTS),TIMEOUT_CALLBACKS=Number(GOOGLE_CAF_TIMEOUT_CALLBACKS);class StateMachine{constructor(){this.state=State.Pending}transitionTo(e){this.state=e}transitionFromPendingTo(e){this.done||(this.state=e)}get loaded(){return this.state===State.Loaded}get timedOut(){return this.state===State.TimedOut}get done(){return this.state!==State.Pending}}class Ads{constructor(e,t){this.state={script:new StateMachine,blocks:new StateMachine},this.blocksLoaded=[],this.injectScriptTags=()=>__awaiter(this,void 0,void 0,(function*(){return new Promise((e=>{const t=document.createElement("script");t.type="text/javascript",t.src=CAF_SCRIPT_SRC,t.addEventListener("load",(()=>e(!0))),t.addEventListener("error",(()=>e(!1))),document.body.appendChild(t),TIMEOUT_SCRIPTS>0&&setTimeout((()=>e(!1)),TIMEOUT_SCRIPTS)}))})),this.onPageLoaded=(e,t)=>{if(this.pageLoaded={requestAccepted:e,status:t},this.state.script.done)return;const n=null==t?void 0:t.error_code;n?(this.state.script.transitionTo(State.Failure),this.failureReason=`caf_pageloaderror_${n}`):this.state.script.transitionTo(State.Loaded)},this.onBlockLoaded=(e,t,n,i)=>{this.blocksLoaded.push({containerName:e,adsLoaded:t,isExperimentVariant:n,callbackOptions:i}),this.state.blocks.done||(t?this.state.blocks.transitionTo(State.Loaded):this.blocksLoaded.length>=this.blocks.length&&(this.state.blocks.transitionTo(State.Failure),this.failureReason=`caf_adloadfail_${e}`))},this.onTimeout=()=>{this.state.script.transitionFromPendingTo(State.TimedOut),this.state.blocks.transitionFromPendingTo(State.TimedOut)},this.blocks=e,this.options=t}get loaded(){return this.state.script.loaded&&!this.blocksLoaded.map((e=>e.adsLoaded)).includes(!1)}waitForBlocks(){return __awaiter(this,void 0,void 0,(function*(){return new Promise((e=>{const t=()=>{const n=performance.now();if(this.state.blocks.done)return this.cafLoadTime=Math.round(n-this.cafStartTime),void e();const i=this.blocksLoaded.map((e=>e.adsLoaded));i.includes(!1)||i.length>=this.blocks.length?e():setTimeout(t,50)};t()}))}))}inject(){return __awaiter(this,void 0,void 0,(function*(){try{const e=yield this.injectScriptTags();return this.cafStartTime=performance.now(),e&&void 0!==window.google?(new window.google.ads.domains.Caf(Object.assign(Object.assign({},this.options),{pageLoadedCallback:this.onPageLoaded,adLoadedCallback:this.onBlockLoaded}),...this.blocks),TIMEOUT_CALLBACKS>0&&setTimeout(this.onTimeout,TIMEOUT_CALLBACKS),yield new Promise((e=>{const t=()=>{this.state.script.done?e():setTimeout(t,10)};t()}))):void this.state.script.transitionTo(State.Failure)}catch(e){return void(this.error=e.toString())}}))}toCallbacks(){return{adLoadedCallback:this.blocksLoaded.slice(-1)[0],pageLoadedCallback:this.pageLoaded,cafTimedOut:this.state.script.timedOut||this.state.blocks.timedOut,cafLoadedMs:this.cafLoadTime,googleAdsFailure:!!this.failureReason}}toContext(){const e={cafScriptWasLoaded:this.state.script.loaded,cafScriptLoadTime:this.cafLoadTime,callbacks:this.toCallbacks};return this.error&&(e.js_error={message:this.error}),this.state.script.loaded||(e.zeroclick={reason:"googleAdsFailure"}),e}mockFailedState(){this.state.blocks.transitionTo(State.Failure),this.state.script.transitionTo(State.Failure)}}class TagManager{constructor(e){this.injected=!1,this.identifier=e}inject(){if(this.injected)return;if(!this.identifier)return;if("TEST"===this.identifier)return;const e=document.createElement("script");e.setAttribute("src",`https://www.googletagmanager.com/gtag/js?id=${this.identifier}`),document.head.appendChild(e),this.track(),this.injected=!0}track(){this.push("js",new Date),this.push("config",this.identifier)}push(e,t){window.dataLayer||(window.dataLayer=[]),window.dataLayer.push(arguments)}}const ADS_PARAM="caf",ADS_TRACKING_URL="_tr",BLOCKS_TYPE="ads",BLOCKS_CONTAINER="rs",KNOWN_CAF_PARAMS=["caf","query","afdToken","pcsa","nb","nm","nx","ny","is","clkt"];class Google{static build({pageOptions:e,preferredLanguage:t,blocks:n,googleAnalytics:i},s,a,o){let r={};e&&(r=Object.assign({},e),r.hl||(r.hl=t));let d=null==e?void 0:e.resultsPageBaseUrl;d||(d=window.location.origin);return new Google(s.uuid,n,r,i,d,o)}constructor(e,t,n,i,s,a){this._blocks=t,this._pageOptions=n,this.uuid=e,this._baseURL=new URL(s),this._signature=a,this.ads=new Ads(this.blocks,this.pageOptions),this.tagManager=new TagManager(i)}injectTagManager(){this.tagManager.inject()}injectAds(){return __awaiter(this,void 0,void 0,(function*(){yield this.ads.inject()}))}waitForBlocks(){return __awaiter(this,void 0,void 0,(function*(){return this.ads.waitForBlocks()}))}get blocks(){return(this._blocks||[]).filter((e=>this.wantsToServeAds?e.type===BLOCKS_TYPE:e.container===BLOCKS_CONTAINER)).map((e=>{const t=this.baseURL;new URLSearchParams(window.location.search).forEach(((e,n)=>{t.searchParams.has(n)||t.searchParams.append(n,e)}));const n=Object.assign({},e);if(n.resultsPageBaseUrl=t.toString(),this.wantsToServeAds){const e=new URLSearchParams;e.append("click","true"),e.append("session",this.uuid);const t=Object.assign({},this._signature);delete t.ad_loaded_callback,delete t.caf_loaded_ms,delete t.caf_timed_out,delete t.flex_rule,delete t.frame,delete t.js_error,delete t.no_ads_redirect,delete t.page_headers,delete t.page_request,delete t.page_loaded_callback,delete t.popup,delete t.screen_resolution,delete t.user_has_ad_blocker,delete t.user_preference,delete t.user_supports_darkmode,delete t.user_using_darkmode,delete t.zeroclick,e.append("signature",encode(t)),n.clicktrackUrl=`${TRACKING_DOMAIN}${ADS_TRACKING_URL}?${e.toString()}`}return n}))}get baseURL(){const e=new URL(this._baseURL.origin);return e.searchParams.append(ADS_PARAM,"1"),this._baseURL.searchParams.forEach(((t,n)=>{e.searchParams.append(n,t)})),e}get pageOptions(){const e=Object.assign({},this._pageOptions);return Object.keys(this._pageOptions).forEach((t=>{t.startsWith("bodis")&&delete e[t]})),e}get cannotLoadAds(){return!this.ads.loaded}get wantsToServeAds(){return new URLSearchParams(window.location.search).has(ADS_PARAM)}get adsMode(){return this.ads.loaded&&this.wantsToServeAds}get adsReady(){return this.wantsToServeAds&&!this.cannotLoadAds}get noAdsRedirectUrl(){const e=new URLSearchParams(window.location.search);return KNOWN_CAF_PARAMS.forEach((t=>e.delete(t))),`${window.location.origin}?${e.toString()}`}get callbacks(){return this.ads.toCallbacks()}toContext(){return Object.assign({blocks:this.blocks,pageOptions:this.pageOptions},this.ads.toContext())}}class CookieConsentManager{constructor(){this.injectScriptTag=()=>__awaiter(this,void 0,void 0,(function*(){return new Promise((e=>{const t=document.createElement("script");t.setAttribute("src",COOKIE_CONSENT_JS_URL),t.addEventListener("load",(()=>this.awaitConsent(e))),t.addEventListener("error",(()=>e(!1))),document.head.appendChild(t)}))}))}inject(){return __awaiter(this,void 0,void 0,(function*(){this.injected||!COOKIE_CONSENT_JS_URL||isLocal()||(this.injected=yield this.injectScriptTag())}))}awaitConsent(e){let t=0;const n=setInterval((()=>{t+=1,20===t&&(clearInterval(n),e(!0)),void 0!==window.__tcfapi&&(window.addEventListener("ConsentActivity",(t=>{const{detail:{status:n}}=t;n&&e(!0)})),clearInterval(n))}),50)}}class App{main(){var e,t;return __awaiter(this,void 0,void 0,(function*(){if(this.parkResponse=decode(),this.findDomainResponse=yield getFindDomain(),!this.findDomainResponse)throw new Error("Domain failed to load.");this.pixels=Pixels.build(this.findDomainResponse),null===(e=this.pixels)||void 0===e||e.listenForEvents(),this.adblock=new Adblock,yield this.adblock.inject(),this.google=Google.build(this.findDomainResponse,this.parkResponse,this.adblock,buildSignature({context:this.context,callbacks:null===(t=this.google)||void 0===t?void 0:t.callbacks},"click")),this.google.injectTagManager();const n=Parking.build(this.findDomainResponse,this.google);Render.prerender(n),this.cookieConsentManager=new CookieConsentManager,yield this.cookieConsentManager.inject();let i=Failed.cannotPark(this.findDomainResponse);if(i)return void(yield this.transitionToFailed(i));yield this.google.injectAds();let s=Disabled.build(this.findDomainResponse,this.adblock.state);if(s)return void(yield this.transitionToDisabled(s));const a=this.adblock.hasAdblocker();a&&this.adblock.handleAdblocked();const o=Sales.build(this.findDomainResponse);if(o)return void(yield this.transitionToSales(o));this.eligibleForZeroClick&&(this.zeroClickResponse=yield getZeroClick(this.context));const r=Redirect.build(this.findDomainResponse,this.zeroClickResponse,this.google);if(r)yield this.transitionToRedirect(r);else{if(a)return s=Disabled.build(this.findDomainResponse,this.adblock.state),void(yield this.transitionToDisabled(s));i=Failed.noSponsors(this.google),i?yield this.transitionToFailed(i):yield this.transitionToParking(n)}}))}transitionToParking(e){return __awaiter(this,void 0,void 0,(function*(){this.state=e,Render.template(e),Render.revealPage(),yield this.google.waitForBlocks(),yield this.track()}))}transitionToRedirect(e){return __awaiter(this,void 0,void 0,(function*(){this.state=e;const t=this.track();Render.revealPage(),yield waiter(e.delay,(e=>Render.loading(e))),yield t,window.location.href=e.url,log(`➡ Redirecting [${e.url}]`)}))}transitionToFailed(e){return __awaiter(this,void 0,void 0,(function*(){this.state=e,Render.message(e.message),Render.revealPage(),yield this.track()}))}transitionToSales(e){return __awaiter(this,void 0,void 0,(function*(){this.state=e,e.init(this.context),yield this.track()}))}transitionToDisabled(e){return __awaiter(this,void 0,void 0,(function*(){this.state=e,Render.message(e.message),Render.revealPage(),yield this.track()}))}track(){var e;return __awaiter(this,void 0,void 0,(function*(){if(!this.state.track)return Promise.resolve();try{const t=this.state.trackingType;return null===(e=this.pixels)||void 0===e||e.dispatchEvent({type:t}),trackVisit({context:this.context,callbacks:this.google.callbacks},t)}catch(e){return}}))}get eligibleForZeroClick(){const{cannotPark:e,canZeroClick:t,zeroClick:n}=this.findDomainResponse,{cannotLoadAds:i,wantsToServeAds:s}=this.google;return this.adblock.state!==Blocking.BLOCKED&&(!!t&&(!!e||(!(!i||s)||!!(null==n?void 0:n.reason))))}get context(){var e,t,n,i;const s=this.findDomainResponse,a=this.parkResponse,o=null===(e=this.state)||void 0===e?void 0:e.toContext(),r=null===(t=this.adblock)||void 0===t?void 0:t.toContext(),d=null===(n=this.google)||void 0===n?void 0:n.toContext(),c=browserState(),l=Object.assign(Object.assign({},null===(i=this.findDomainResponse)||void 0===i?void 0:i.zeroClick),this.zeroClickResponse);return Object.assign(Object.assign(Object.assign(Object.assign(Object.assign(Object.assign(Object.assign({app_version:APP_VERSION},s),a),r),d),o),c),{zeroClick:l})}init(){return __awaiter(this,void 0,void 0,(function*(){try{window.__parkour=this,yield this.main()}catch(e){console.error("app",e);const t=Failed.fromError(e);this.state=t,Render.message(t.message),Render.revealPage()}}))}}(new App).init(),exports.App=App}));

U vrijeme kriza osobe s invaliditetom trebaju biti jedna od prioritetnih grupa

Ad block detected

An Error Occurred

An Error Occurred

Content blocked

Invalid URL

No sponsors

No Sponsors

Invalid URL

An Error Occurred

An Error Occurred

You may also like

Ad block detected

An Error Occurred

An Error Occurred

Content blocked

Invalid URL

No sponsors

No Sponsors

Invalid URL

An Error Occurred

An Error Occurred