“Oni koji su umješni u odbrani, kriju se u najvećim dubinama zemlje, oni koji su umješni u napadu, kreću se po najvećim nebeskim visinama.“ Sun Tzu
Već ranije smo spominjali u jednom od prethodnih članaka, američkog oficira i istoričara Alfreda Thayera Mahana, oficira ratne mornarice SAD-a, a od 1886. godine, predavača na visokoj vojno-pomorskoj školi u Newportu. Teorijski je začetnik pomorske moći SAD-a, u svom djelu “Utjecaj pomorske moći na istoriju” (engl. The Influence of Sea Power upon History). On je prvi skovao termin pomorska sila, u pomorskom sukobu, tako da njegov slogan (ko vlada morem vlada svijetom), ostao do danas i svakodnevno ga koriste geopolitičari. Mahana je smatrao da je veličina jedne nacije usko vezana sa morem, sa njegovom upotrebom u miru i kontrolom u ratu. Engleski geograf Halford Mackinder je smatrao da u globalnom sukobu mora i kopna, prevlast ima kopno (Heartland). Njegovom mišljenju se suprostavio američki geopolitičar Nicholas Spykman koji je zagovarao tezu da su rubne oblasti Euroazije – Rimland, vojno-strateški, značajnije od Heartlanda i da kontrola obalnih država putem mora, osigurava dominaciju svijetom, a Spykmanov (Rimland) je od najvećeg značaja u međunarodnoj geopolitici, posebno vanjskoj politici SAD-a. I Spykman i Mahana, poredili su Ameriku sa zmijom, anakondom, koja sa mora svojim snagama kontroliše kopno i njegove snage, a osnovno oružje Anakonde je mornarica Sjedinjenih Američkih Država.
Kraj ere bojnih brodova (bitka kod Kuantana)
Do drugog svjetskog rata Mornarica Velike Britanije je bila najmoćnija sila na svjetskim okeanima, sa njenim bojnim brodovima deplasmana do čak 70,000 tona, naoružani topovima od 457 mm, zaštićeni oklopom od 400 mm, sa turbinskim pogonom do 150,000 ks, što je omogućavalo brzinu od 30 čvorova i sa velikim akcijskim radijusom. Takođe su činili kapitalne brodove i okosnicu britanske flote na svjetskim okeanima, 10. decembra 1941. godine, tokom bitke kod Kuantana, u samom početku rata na Pacifiku, sjeverno od Singapura, pored istočnih obala Malaje. Da bi pojačali odbranu Singapura, britanski admiralitet šalje malu, ali brzu modernu eskadru brodova sa ciljem da se zaustave agresivne akcije japanske flote. Komandant eskadre bio je Admiral Sir Thomas Spencer Vaughan “Tom” Phillips. U zoru 10. decembra japanci su poslali 12 izviđačkih aviona, a ubrzo i eskadrilu koja je trebalo da napadne britansku eskadru – 34 bombardera i 51 torpedni avion. Nakon ove borbe, era bojnih brodova se završava, a počinje era nosača aviona koji svojim operativnim radijusom višestruko nadilazi, operativni domet brodskih topova.
Mornarica Sjedinjenih Američkih Država (Mač)
Ratna mornarica SAD-a, grana je oružanih snaga zadužena za izvođenje pomorskih operacija. Flota ratne mornarice broji 280 ratnih brodova, a u aktivnoj službi je čak 3700 aviona. Oko 317 hiljada mornara je na službenoj dužnosti i preko sto hilajda u rezervi. Ponos ratne mornarice SAD-a su njeni kapitalni brodovi, najveći brodovi u floti, nosači aviona klase Nimitz. Navedeni nosači su sposobni projicirati moć iz vazduha sa bilo koje pozicije, bez potrebe za kopnenim bazama, a nose 85 aviona, te su jače naoružani od većine zemalja. Američka flota je naoružana balističkim i nuklearnim projektilima, a broji ukupno: 10 nosača aviona, 22 krstarice, 62 razarača, 17 fregata, 3 priobalna borbena broda, 9 amfibijskih desantnih brodova, 2 amfibijska komandna broda, 53 jurišne podmornice, 14 balističkih podmornica, 4 podmornice sa krstarećim raketama i dr. Nosači aviona su zaštićeni oklopom naoružani raketama more-vazduh i artiljerijom srednjeg i malog kalibra, za protiv vazdušnu odbranu, i sredstvima za protiv podmorničku borbu. U pratnji nosača kao zaštita ide udarna grupa brodova, prije svega krstarica čija je osnovna namjena zaštita i neposredna pratnja nuklearnih nosača aviona. Potopiti nosač aviona u praksi nije kao potopiti svaki drugi brod, to je vrlo težak i gotovo nemoguč zadatak, do sada u istoriji nije postojao tako kompleksan, sveobuhvatan i tehnološki napredna mašina, kakav je nosač aviona, jer se uz njega uvijek nalazi kao zaštita njegova neposredna pratnja, daljnja pratnja, flotni snabdjevački tren, i ostali uređaji i sistemi ( komandni, vezni, elektronski, satelitski i dr.), koji ga zajedno opslužuju. Jedina zemlja koja je razvijala i razvija efektivna sredstva za uspješan napad na nosač aviona je Rusija, a prije nje SSSR, mada se zadnju deceniju tome ubrzano pridružuje i Kina donekle Indija i Iran.
Raketni sistemi Rusije i oružja razvijena protiv nosača aviona (Štit)
Da bi se suprostavila anakondi prvo SSSR, a potom i Rusija, nastavljeno je da se radi na sredstvima koja će prvo efektivno odbraniti pristupe SSSR-u, koje će zaštiti Sovjetski Savez, i današnju Rusiju od neposrednog napada, raketni sistemi su dugo godina bili štit na kojima je počivala sigurnost Rusije. Međutim konstruktori su oduvijek sanjali da se jednog dana raketni sistemi pretvore u koplje, koje će po dometu, po preciznosti, brzini i otkrivanju meta na velikim udaljenostima neutralisati američku nadmoć na svjetskim okeanima. Vjerovali su ako se postigne uspjeh u stvaranju takvih sistema, da će američka nadmoć i stisak koji ona proizvodi na Euroaziju jednostavno iščeznuti, što će pokrenuti novo geopolitičko formiranje svjetske politike. Ako nestane američko prisustvo sa svjetskih okeana i mora ili se anulira američko sredstvo uticaja na svjetsku politiku, a najvažniji ambasadori SAD-a su grupe nosača aviona, to će otvoriti prostor za nove igrače, koji će popuniti prazna mjesta na geografskim kartama.
Ruska nova oružija (Koplje)
Ništa nije iznenadilo zapadne vojne analitičare, kao predstavljanje nove plejade ruskih sistema, u pitanju su sistemi koji prvi put u istoriji kopnu nude mogućnosti da na velikim daljinama relativno jeftinim sredstvim potencijalno uspješno vrše dejstva na različite ciljeve. Rusija je počela već naoružavanje sa hiperzvučnim raketama, raketni sistem Kinzhal je već operativan, a lansira se sa platforme MiG 31, dok po svojim proklamiranim parametrima prijeti da uništi sve površinske brodove, koji se trenutno nalaze u operativnim snagama SAD-a. Raketa Kinzhal (Bodež) pri ispitivanju ostvarila je domet od 2,000 kilometara. Komadant vazdušno-svemirskih snaga Rusije, general Suvorikina, smatra da protiv Kinđala ne postoji odbrana, a isključena je mogućnost presretanja i odbrane. Rusija je šokirala svijet 2015. godine kada je prvi put primjenila krstareće rakete protiv terorista, a riječ je o kompleksu “Kalibar“ koji izbjegavaju neprijateljske radare, i mogu biti lansirane sa kopna, iz vode i vazduha. Domet rakete Kalibar je 5500 hiljada kilometara, projektili prate samu konfiguraciju terena, a svaka nosi bojevu glavu sa 500 kg eksploziva. Ruska mornarica je ispalila 2015. godine 26 raketa Kalibar sa malih brodova koji se nalaze u Kaspijskoj floti na ciljeve u Siriji. Nedavno je General Lori Robinson koja se nalazi na čelu Sjeverne komande oružanih snaga SAD-a, izjavila da njenu najveću zabrinutost izazivaju nove ruske krstareće rakete Kalibar povećanog dometa. Ona je pred komitetom američkog Senata SAD-a, navela da nove ruske rakete pogađaju ciljeve na mnogo većim daljinama i da Pentagon ništa slično nije registrovao.
Raketni sistem Kinzhal
O novim raketama Kalibar govorio je i poznati izraelski ekspert za sigurnost i geopolitiku, Jakov Kedmi, bivši šef izraelske obavještajne službe „Nativ“, a on je procjenio da bi Rusija samo tim raketama mogla uništiti svu relevantnu vojnu i drugu infrastrukturu SAD-a, dakle bez primjene nuklearnog oružja.
Nikada veći izazov nije postavljen pred mornaricu Sjedinjenih Američkih Država, niti su se sa ikada većim problemima susretala pomorska sila. Po prvi put kopno nije samo u odbrani nego sada ima sredstva da na ogromnim daljinama, vatreno djeluje na krune pomorske moći SAD-a. O tome kakav će odgovor na ekspanziju ruskog oružja ponuditi američka vojna industrija i hoće li čuveni američki vojni kompleks naći prave odgovore i opravdati uložena velika finansijska sredstva, ostaje da vidimo u budućnosti. Takođe ostaje da se sami uvjerimo u to da li će kopno iznaći dovoljan dobar odgovor na stisak anakonde.
“Najveću strategijsku prednost ima onaj general koji prije nego što krene u borbu, još dok se nalazi u komandnom štabu, procijeni da su se stekli svi neophodni uslovi da njegova vojska porazi neprijatelja. Bez pravog strategijskog aduta je onaj general koji u glavnom štabu, prije bitke, procijeni da je pobjedu nemoguće ostvariti. Onaj ko ima strategijsku prednost, pobjeđuje; onaj ko nema strategijsku prednost, biva poražen – da i ne govorimo o onom generalu koji nije razradio nikakvu strategiju. Gledajući na stvari iz ovog ugla, mogu sa sigurnošću da znam ko će pobijediti a ko izgubiti.” Sun Tzu
